Field trips

We geven les van maandag tot en met donderdag. Op de donderdagen is er tussen 3 en 7 altijd praktijkles in Stonetown, maar daarna is er nog een theorieles tot 8 uur. En raad eens wie die les geeft… Het valt nog niet mee ze het leslokaal weer in te krijgen na zo’n parktijkles, vooral als we naar zoiets stimulerends geweest zijn als de Archieven.

De vrijdagen zijn greserveerd voor de praktijklessen in het veld. Verleden week bracht dat ons naar Chumbe Island. Deze vrijdag was geweid aan een Spice Tour. Volgende week is Jozani Forest aan de beurt. Op deze manier krijgen de studenten alle praktische informatie die ze nodig hebben wanneer ze zelf met toeristen op stap gaan, inclusief de problemen en tegenslagen die ze onderweg kunnen tegenkomen. Uiteraard zijn deze trips de hoogtepunten van de lessen voor ons allemaal.

Chumbe Island Coral Park
Chumbe Island is een klein koraal eiland aan de westkust van Zanzibar. Het is eigendom van een Duitse NGO die het tot ecologisch protectoraal heeft ontwikkeld. De enige manier waarop je er komen kan is via de Chumbe Island Coral Park Organisation. Ze leveren ook het vervoer van en naar het eiland en de accommodatie. De doelstelling is de belangen van milieubescherming onder de aandacht van de plaatselijke bevolking en de toeristen te brengen. Vissen is niet toegestaan binnen het gebied van de koraalriffen. Het concept is doordacht tot in de kleinste details.

De gasten bungalows zijn gebouwd van materiaal gevonden op het eiland en in Zanzibar. Het eiland heeft geen eigen zoetwaterbron, alle aanwezige water wordt opgevangen tijdens de regentijd. Alle bungalows hebben hun eigen opslagtanks. Het water wordt via regenpijpen afgevoerd door bakken gevuld met zand en schelpen om het water te filteren en de vereiste hardheid te bereiken. Alle toiletten zijn droogcomposteerders. Ze zetten wat je er achterlaat in 30 minuten om tot reukloze compost. Eens per 6 maanden wordt de compost afgevoerd naar een speciale composthoop, waar de heremietkrabben de rest doen. Alle elektriciteit wordt opgewekt door middel van zonnepanelen. De bungalows zijn zo gebouwd dat je geen ventilatie nodig hebt, maar als je toch even behoefte hebt aan een ventilator, dank an dat met zo’n op zonnestroom werkend ventilatortje.

De organisatie laat nooit meer dan 15 (in sommige hele speciale gevallen 16) bezoekers tegelijk op het eiland toe, dus we moesten van te voren een selectie maken aangezien er maar 14 van de 21 studenten meekonden. Dat viel nog niet mee en leidde tot verhitte discussies. Maar uiteindelijk was iedereen het er mee eens dat de studenten die er altijd waren en altijd op tijd, eerste rechten hadden, vervolgens de studenten die afwezig geweest waren met bericht en een goede reden, en ten laatste een selectie op basis van inzet. We waren het er allemaal over eens dat Ahmed mee zou gaan.

De excursie werd ingeleid door een gids die een gastles kwam geven. Dat deed hij ontzettend leuk. De afspraken over het bezoek waren gemaakt toen ik nog alleen hier was, dus alleen ik stond op de lijst. Maar inmiddels is Annette natuurlijk ook hier, zij geeft de lessen Marine Life en ze wilde uiteraard heel graag mee. We bespraken het dilemma met de gids en die zei niet met zoveel woorden dat ze ook mee mocht komen, maar hij liet duidelijk doorschemeren dat als ze ’s morgens bij de bus zou staan, hij haar niet zou laten staan.

Op 4 april stonden we allemaal om 7.30 bepakt en bezakt klaar bij Zanab om opgepikt te worden door de Chumbe bus. Toen die er om 8 uur nog niet was, ging Annette aan het bellen. De bus bleek niet te komen vanwege een spoedgeval met een personeelslid dat naar het ziekenhuis gebracht moest worden. Konden we zelf vervoer regelen? In zo’n geval ga je gewoon naar het daladala station en je huurt een bus, maar een van onze studenten, Fahad, heeft een pickup truck, en het leek aanzienlijk eenvoudiger en goedkoper om daar met zijn allen in te stappen. Dat levert dan ook nog hele mooie plaatjes op, zoals jullie inmiddels op Facebook gezien hebben.

Op het kantoor van Chumbe Island Coral Park Organisation werden we allemaal uitgerust met reddingsvesten. Bij aankomst op het eiland werden we eerst naar een van de bungalows gebracht om onze spullen neer te zetten en uitleg te krijgen over de mogelijkheden om als toerist op het eiland te blijven. Het is niet goedkoop om op Chumbe Island te overnachten, maar romantischer kan het natuurlijk nauwelijks!

Vervolgens kregen we een rondleiding op het eiland zelf. Het is een pietepeuterig eiland. Een stevige wandelaar kan er in een half uur omheen lopen. Maar wij deden er anderhalf uur over. We stonden uitgebreid stil bij alles wat er op zo’n eiland groeit en bloeit en wat je er aan moet doen om het te beschermen. We waren allemaal uitgeput aan het eind en blij dat we voor de lunch nog een half uurtje konden rondhangen.

De lunch was uitstekend. Ik vind dat Afrikaanse eten zo lekker. Cassave, rijst, spinazie, vis en fruit. Alles gekocht van de plaatselijke bevolking. De gedachte daarachter is dat je de eilanders ondersteunt met het kopen van hun produkten en dat je op die manier ook het ecologisch verantwoord produceren en het vernietigen van koraal en mangroven tegengaat.

Het is echt leuk om te zien hoe iedereen Ahmed in de gaten houdt en er op let dat hij niet valt of zich op andere manieren bezeert. Maar hij is ook ontzettend goed in het voor zichzelf zorgen.

Na de lunch gingen we snorkelen. Er is een groot aantal autobinnenbanden aanwezig waar de niet-zwemmers op kunnen drijven en zo snorkelen. Maar onze studenten claimden natuurlijk allemaal dat ze uitstekende zwemmers zijn. De kapitein van de boot verhief zijn stem. “Ik ken die Swahilizwemmers. Er gaat niemand vanaf mijn boot het water in zonder reddingsvest, en pas als ik persoonlijk gezien heb dat je zwemmen kan, mag dat reddingsvest uit.” Dat gold niet voor ons. “All Mzungus can swim!” kennelijk heeft hij nog nooit te maken gehad met Russen. Die zijn er om berucht dat ze overal van de boot springen om dan vervolgens als bakstenen naar de bodem te verdwijnen.

Uiteindelijk waren er toch een paar die heel dankbaar waren dat ze op een bandje mochten drijven. Ahmed was een van de eersten die zich op een band liet zakken. Hij had de tijd van zijn leven. We hadden wat meer overtuigingskracht nodig om ook Ayisha zo ver te krijgen, maar toen ze eenmaal in het water lag, kregen we haar er niet meer uit! Ik was zo stom meteen mijn masker en snorkel te verliezen toen ik het water in dook. Maar na 5 minuten kwam er een bootje van het eiland met een nieuw masker voor mij. Ik moest nog behoorlijk kletsen om de gids ervan te overtuigen dat ik dat masker vergoeden wilde, of in elk geval bij wilde dragen in de kosten. Uiteindelijk bleek ik maar 15.000 shilling bij me te hebben. Die werden aanvaard, maar alleen als ik heel zeker wist dat ik het missen kon!

Het snorkelen was fantastisch. Het koraal is prachtig rondom het eiland. Dit was voor alle studenten de eerste keer dat ze zagen hoe het er onder water uitziet. En ze waren diep onder de indruk. En nu maar hopen dat de ervaring ze tot verantwoordelijke, natuurvriendelijke gidsen maakt.

Toen we allemaal weer in de boot zaten, kwamen we tot ontdekking dat Ahmed zijn ID nog om had. Hij moest er zelf het hardste om lachen. “De vissen moesten kunnen zien dat ik het recht had om in het water te zijn!

Op de terugweg zette Fahad me af op de markt zo dat ik meteen mijn boodschappen kon doen. Om 8 uur lag ik in bed.


Kdidji Spice Tour
De oorspronkelijke gedachte was dat we allemaal zouden gaan fietsen. Maar uiteindelijk bleek het niet mogelijk transport te regelen voor Ahmed en dus lag het voor de hand dat ik samen met hem de daladala zou nemen. Mijn heup wil me de laatste tijd nog wel eens in de steek laten. Wij tweeën zouden in Kdidji worden opgehaald door Foen, de ecologische boer wiens Spice Farm we gingen bezoeken.

Tijdens het verzamelen om 9 uur bij Zanab zag het er al behoorlijk dreigend uit. Het had ‘s nachts al flink geregend en de lucht rook naar meer regen. Maar iedereen had er zin in. Zelfs Ahmed fietste een rondje. Op dat weggetje en dan niks kunnen zien! Toen de wielrijders weg waren liepen Ahmed en ik naar het daladala station. Hij had eer de sokken in. Ik kon hem nauwelijks bijhouden. Als gewoonlijk wist hij weer beter de weg dan ik, en terwijl ik nog stond te kijken welke bus we moesten nemen, had hij hem al gevonden. Tegen die tijd kwam het al weer met bakken naar beneden, dus we waren blij dat we in konden stappen.

Een groot deel van de weg stond onder water en het spoelde maar door. Hoe die chauffeurs hun weg vinden zonder ongelukken te maken is me een raadsel, want de ramen mistten voortdurend dicht. Foen haalde ons op met zijn pick-up truck en vertelde ons onderweg vrolijk dat hij die truck pas een maand had en dat hij nog aan het oefenen was voor zijn rijbewijs. Het was niet te merken aan zijn rijstijl, gelukkig. De laatste kilometer ging door het bos over een spekgladde weg vol kuilen en uitstekende wortels en boomstronken. Mijn hart ging uit naar de fietsers. En ik was met terugwerkende kracht blij dat ik niet mee was gaan fietsen.

We werden geïnstalleerd in de overdekte, maar verder open lesruimte, waar we de wereld, Afrika en Zanzibar bediscussieerden tot de fietsers binnenkwamen. Abdulhalim was de eerste gevolgd door groepjes doorweekte en tot hun nek met modder bespatte lotgenoten. Het was een uitdaging geweest, om het maar even voorzichtig uit te drukken, met veel glij- en valpartijen in de spekgladde modder. Maar ze lachten nog!

Foen gaf ze niet veel tijd om zich te herstellen. Er moest veel informatie gedeeld worden. Ook hij had tevoren een gastles gegeven, dus de studenten wisten waar ze op letten moesten. Er zijn zoveel medicinale gebruiksmogelijkheden voor een groot aantal van de bomen en planten die in het wild groeien. Maar het kan geen kwaad er wat ijveriger op te studeren voor je daar aan waagt! De kans dat je iemand vergiftigt ligt altijd akelig dicht op de loer.

Gelukkig zijn er ook veel kruiden die gebruikt kunnen worden voor het uitdrijven van duivels en het verbeteren van de relatie met mensen die je lief hebt, niet meer lief hebt of zou willen liefhebben. And hoewel ze natuurlijk allemaal bij hoog en bij laag vol houden dat ze daar niet in geloven, stonden ze het wel allemaal op te schrijven in hun kletsnatte notitieboekjes. Foens vrouw had een traditionele lunch van Cassave, vis en fruit klaargemaakt afgerond met fantastische Spice tea.

Toen we terug gingen stopte Foen een bus van het bedrijf waar hij voor werkt – we dachten niet alleen voor Ahmed en mij maar ook voor Suzanne, die een lekke band had, Abdulkalim wiens remmen het begeven hadden en Annette die zo uitgeput was dat ze niet terug wilde fietsen. Maar wij tweeën werden de bus ingeduwd en de anderen bleven buiten staan, en terwijl we nog naar onze plaatsen wankelden was de bus al weer in volle vaart op weg. Ik werd op de markt afgezet en Ahmed, die iedereen in de bus bleek te kennen, werd zelfs naar huis gebracht. En met dat merkwaardige vermogen dat blinden hebben om hun omgeving te herkennen aan de geluiden en de luchtjes, wist Ahmed me te vertellen dat ik me klaar moest maken om uit te stappen toen de bus de hoek omdraaide naar de bushalte.

Ik hoorde later dat Annette, Suzanne en Abdulhalim een daladala gehuurd hadden waarmee ze zichzelf en hun fietsen naar Stonetown konden laten transporteren. Hoe het met de studenten is afgelopen, horen we maandag pas.

Lisenka bleek vroeg thuis te zijn, en zij, Annette en ik zijn nog even afgezakt naar de 6 Degrees South bar voor cocktails om een perfecte dag af te sluiten.