Zijn we écht nog het volk dat we willen zijn?

Word ik vergeetachtig op mijn oude dag en idealiseer ik het verleden? Of zijn we intoleranter en meer xenofoob dan ooit tevoren? Hebben politieke vertegenwoordigers van ons gezamenlijk ongenoegen ooit eerder zoveel grip gehad op het omzetten van dat ongenoegen in daden? Hoe komen we anders opgezadeld met wet- en regelgeving zó krakkemikkig dat een minister het niet meer uitgelegd krijgt. En dat voor een volk dat prat gaat op zijn pragmatisme, nuchterheid en handelsgeest!
Dankzij mijn kennissen in vele kleuren, heb ik ruime ervaring opgedaan met die regelgeving. Ik vul de stapels formulieren inmiddels fluitend in, en dat zeggen niet veel mensen me na! Ik pik er één geval voor u uit.
Liberty, oh ironie der naamgeving, komt uit Ghana. Daar heeft ze zo’n 10 jaar geleden haar jonge kinderen bij haar moeder achtergelaten om in Europa geld te verdienen om de kinderen naar school te sturen. Sindsdien heeft ze ze één keer gezien, want de reis naar huis is duur. Wie in Nederland heeft dat voor de toekomst van zijn kinderen over? Ik gooi het maar even in de groep.
In eerste instantie kwam Liberty in Italië terecht, waar ze een baan vond in een hotel. Ze kreeg er een verblijfsvergunning, werkte zich een slag in de rondte en betaalde belasting, veel, heel veel, want Liberty is goudeerlijk en gelooft niet in belastingontduiking. Op zeker moment werd ze werkloos. Ook Italiaanse werkgevers houden meer over aan illegalen dan aan mensen met een verblijfsvergunning. Maar er was geen weg terug. De kinderen moesten naar school. In Nederland had Liberty nog een tante, en die wist wel een baan, ook bij een hotel. En met de Italiaanse verblijfsvergunning mag ze ook hier werken.
Liberty spreekt prachtig Engels en Italiaans en nu doet ze er alles aan om Nederlands te leren. Ze wil graag werken en belasting betalen in Nederland en genoeg verdienen om haar kinderen een goede opleiding te geven. En ze wil zelf een opleiding volgen, zodat ze voor zichzelf kan beginnen wanneer ze teruggaat naar Ghana. Kun je je een goedkopere vorm van ontwikkelingshulp voorstellen? Maar zo werkt het systeem hier niet. Zeker nu niet.
De problemen begonnen toen de Italiaanse verblijfsvergunning verlengd moest worden. De Nederlandse advocaat die ze €500 had betaald om haar te helpen met een verblijfsvergunning hier, vond kennelijk dat hij genoeg voor haar had gedaan door haar verhaal aan te horen. Hij bleef verder onbereikbaar. De verblijfsvergunning verliep en Liberty werd illegaal. Een van mijn legale Ghanese kennissen vroeg uiteindelijk of ik haar kon helpen. Dat was in 2010.
Liberty is intelligent, werkt als een paard, en heeft een doorzettingsvermogen waar ik niet aan kan tippen. Ze zou een aanwinst zijn voor onze maatschappij. Maar in plaats van dat we haar dankbaar opnemen, sturen we haar door een proces zó onredelijk, zó loodzwaar, zó oneindig en zó onbetaalbaar dat een heilige er de moed bij zou opgeven. Niet Liberty.
Het ligt niet aan de werknemers van de IND. Ik heb vaak genoeg contact met ze gehad om te weten dat daar mensen werken die zich rot schamen voor de regels die ze moeten uitvoeren. Het ligt aan de bedenkers van dit fraais, zoals de eis dat mensen die al in dit land zijn, de beslissingen over hun visa – we hebben het bij lange nog niet over een verblijfsvergunning - moeten afwachten in het land van herkomst. Waar denken onze beleidsvoerders dat het geld voor al dat heen- en weerreizen en in hotels slapen vandaan komt? Juist mevrouw, meneer! Daar moet illegaal voor gewerkt worden, lang en hard en hier in ons eigen hypocriete Nederland.
Liberty heeft het allemaal stoïcijns gedaan. Ze is naar Italië afgereisd voor de visumaanvraag, daarna voor het inburgeringexamen met zijn idiote vragen – en een derde keer (ik herhaal het toch nog maar even: we hebben het alleen maar over het visum!) om een plaatje in haar paspoort te krijgen waarmee ze hier 6 maanden legaal mag blijven. Nu de verblijfsvergunning nog.
Er zijn hier honderden Liberty’s, waaronder veel kinderen. We zouden ze, in afwachting van een visum of verblijfsvergunning gewoon legaal kunnen laten werken, belasting betalen, ook zonder ze valse beloften te doen. We zouden ze kunnen gunnen dat ze van ons profiteren – de kost gaat voor de baat, nietwaar - en op onze beurt profiteren van hun arbeidskracht, belastinginkomsten en leergierigheid. We kunnen ze een opleiding laten volgen, inclusief stages (!) waarmee ze hun eigen land kunnen opbouwen voor een fractie van het geld dat we nu besteden aan ontwikkelingshulp. Een illegaal die werkt, hoeft niet te stelen. Een illegaal die niet afstompt door wanhoop en verveling, heeft geen psychiatrische hulp nodig. Allemaal principes die pragmatische Nederlanders toch aan zouden moeten spreken.
Gooi toch eindelijk die waanzinnige regels overboord en denk gewoon weer eens een beetje praktisch! Dat is veel beter voor illegalen, maar vooral veel beter voor onszelf. En als het eerste argument niet zwaar bij u weegt, dan het tweede toch zeker!